पितृ तथा प्रकृतिपुजक किरात राईहरुले हाल गाईको गौत प्रयोग गर्न छाडेका छन् ।
प्रदेश १ स्थित साकेला गाउँपालिकाका राईहरुले घरायसी संस्कारमा शुद्ध हुँदा वा चोखिँदा गाईको गौत चलाउन छाडेका हुन् ।
उनीहरुले गौतको सट्टा जमिनबाट पानी उब्जिने ठाउँमा निस्कने पहेलो वस्तु (स्थानीयका अनुसार नाकिमाको दिसा) प्रयोग गर्न थालेका छन् ।
जसलाई उनीहरु ‘एवा’ भन्ने गरेका छन् ।
परिवारको सदस्यको निधन भएका बेला वा नयाँ सदस्य जन्मेका बेला चोखिँदाखेरि राईहरुले गौतको सट्टा एवा चलाउन थालेका हुन् ।
देश हिन्दु राज्य हुँदा हिन्दु धर्म र संस्कृतिको अतिक्रमण वा प्रभावले किरात राईहरुले पनि हिन्दुहरुले जस्तै गौतलाई पवित्र वस्तुको रुपमा प्रयोग गर्दथे ।
तर, देश धर्मनिरपेक्ष राज्य घोषणा हुनुका साथै उत्पीडित उपेक्षित जाति तथा समुदायमा आएको मौलिकता र पहिचानको चेतनाले किरात धर्मावलम्बी राईहरुले हिन्दुजन्य संस्कारहरु छोड्न थालेका हुन् ।
बरु उनीहरुले हाल आफ्नाे मौलिक संस्कार र पहिचानको खोजी गर्न थालेका छन् ।
साकेला गाउँपालिका–५ कात्तिकेका राईहरुले हिजोआज तिहारमा गाईको पुजा गर्न पनि छाडेका छन् ।
उनीहरुले भैंसी किनेर ल्याएर गाउँमा काटीखाएजस्तै गोरु पनि ल्याएर खाने चलन बढेपछि तिहरमा गाई–गोरु पुज्न छाडेका हुन् ।
भिडियोः
आफ्नै मौलिकता लाई नै प्राथमिकता मा राख्नु पर्छ भन्ने मेरो बिचार हो।