हामीले जित्यौ भने कृषकले उत्पादन गरेको सबै चिज गाउँपालिकाले जिम्मा लिन्छः गुरुराज राई

कृषकलाई उत्पादन बिक्री हुँदैन कि, कुहिएर जाने हो कि भन्ने टेन्सनबाट मुक्त गराउँछौं

वैशाख ३० गते हुने स्थानीय तहको निर्वाचनमा खोटाङको केपीलासगढी गाउँपालिकामा नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी र जनता समाजवादी पार्टीबीच गठबन्धन बनेको छ ।

गाउँपालिका अध्यक्षको रुपमा एकीकृत समाजवादीबाट माइतीराज राई र उपाध्यक्षमा जनता समाजवादीबाट गुरुराज राई साझा उम्मेदवार छन् ।

प्रस्तुत छ, जनता समाजवादीका नेता तथा गठबन्धनका उपाध्यक्षका उम्मेदवार गुरुराज राईसँग साल्पा अनलाइनका लागि विजय चाम्लिङले गरेको कुराकानीको सम्पादित अंशः

केपीलासगढीमा गठबन्धन बनेपछि जनताको प्रतिक्रिया के छ ? र तपार्ईंहरुले जित्ने आधार चाहिँ के हो ?

गठबन्धनले जित्ने सम्भावना धेरै छ । आधारहरु भनेको योभन्दा अगाडि २०७४ सालकै निर्वाचनलाई मध्यनजर गर्दा पनि माओवादी केन्द्रले त्यतिबेला ९०० को हाराहारीमा मत ल्याएको थियो । तत्कालीन संघीय समाजवादी फोरमले ६०० मत ल्याएको थियो । दुवै जोड्दा १५०० मत भयो । त्यतिबेला विजय हुने उम्मेवारले ल्याएको मत भनेको १८०६ हो ।

अहिले जनता समाजवादी पार्टी नेपाल भएपछि हाम्रो संगठन वृद्धि भएको छ र नेकपा एमाले फुटेर नेकपा एकीकृत समाजवादी भएको छ । त्यसो भएको हुनाले हामीले जित्न यही आधार काफी छ ।

तपाईंहरुले जनताको बिचमा जाँदा केके एजेन्डा उठाउनुभएको छ ? या के गर्छौ भनेर अगाडि बढिरहनुभएको छ ?

हामीले विशेष गरेर युवाहरुलाई विदेशमा होइन स्थानीय तहमै उत्पादनमूलक, आयमूलक कृषिमा, व्यवसायमा इंगेज बनाउनुपर्छ भन्ने मूल उद्देश्य लिएका छौं ।

यसबारे जसरी नेपालमा बेरोजगारीको समस्या छ, युवाहरु विदेशिनु परेको छ रोजगारीको लागि । भोलि तपाईंहरुको टिम निर्वाचित हुनुभयो भने ठ्याक्कै रोजगारी सिर्जना गर्न र युवाहरुलाई यही राख्नका लागि कस्तो खालको कार्यक्रम ल्याउनुहुन्छ ?

युवाहरुलाई देशमै रोजगारी दिन सकिने धेरै आधारहरु छन् । मैले र हाम्रो गठबन्धनले घोषणापत्रमै उल्लेख गरेर सार्वजनिक गर्दैछौं कि गाउँपालिकाले केही गर्छौ भन्ने युवालाई अनुदान प्रदान गर्न सक्छ ।

हामी कम्तीमा एक वर्षमा १०० जना युवालाई अनुदानको व्यवस्था गर्छौ । पाँच वर्षमा ५०० जना वा सोभन्दा बढीले पनि अनुदान पाउने छन् ।

अनुदान कुन कुन क्षेत्रमा दिन सकिन्छ ?

पशुपालनदेखि लिएर अन्य जुनसुकै पनि व्यवसायहरु जुन स्थानीय स्तरमा गर्न सकिन्छ, तरकारीखेतीदेखि लिएर हरेक कुरा, मौरीपालन, फलफुलखेती, साना उद्योगदेखि लिएर हरेकमा अनुदान दिन सकिन्छ ।

योभन्दा अगाडिको सरकारले काम गर्दा आफ्नाे पार्टीकाेलाई मात्रै आफन्तलाई मात्रै अनुदान दिने गरेको भन्दै अनुदान दिने प्रणाली नै गलत रुपमा प्रयोग भयो भन्ने गुनासो पनि छ नि त ?

हो, त्यो गुनासो छ । तर, हाम्रो गठबन्धनले जितेको अवस्थामा हामी त्यो खालको व्यवस्था बिल्कुल अन्त्य गर्छौ ।

हामी अहिले कुनै पनि राजनीतिक दलको नेता–कार्यकर्ता होला । तर हामीले निर्वाचन जितिसकेपछि हामी समग्र केपीलासगढी गाउँपालिकाको जनताको सेवक हुन्छौं । हामी शासक होइन सेवक बन्छौं ।

त्यसकारण हामी हाम्रो कार्यकर्ताहरुलाई मात्रै नभएर गाउँपालिकाको सिंगो जनताको संरक्षणको लागि प्रतिवद्धता जाहेर गर्छौ । हामी जुन कुरा घोषणापत्रमा ल्याउँछौ, त्यो काम गर्ने कसम पनि खान्छौं ।

यसअघि गाउँपालिका अध्यक्षहरुले वा मेयरहरुले २०७४ सालको निर्वाचनमा जे प्रतिवद्धता जनाउनुभएको थियो त्यो अनुसारको काम गरेको देखिएन । भोलि तपाईंहरुको टिमले जितेपछि पनि त्यस्तै होला नि ?

कमसेकम हामीले जितेको पहिलो वर्ष केपीलासगढी गाउँपालिकासँग जोडिएको वडा कार्यालयहरुको भवनसम्मको सडकहरु चाहिँ बाह्रै महिना चल्ने बनाउँछौं ।

यसमा मेरो भनाइ के छ भने अहिले हामीसँग प्रतिस्पर्धा गर्ने अन्य दलका जति पनि साथीहरु हुनुहुन्छ, उहाँहरुलाई पनि म के अपिल गर्छु भने हामीले लिखित रुपमा ल्याउने घोषणापत्र सार्वजनिक गर्ने बेला सबै दलका साथीहरु भेला होऔ, सबै जनतालाई बोलाऔ, आ–आफ्नो घोषणापत्र सार्वजनिक गरौं ।

सार्वजनिक गरिसकेपछि घोषणापत्रमा लेखिएको सबै कुराहरु म भोलि कार्यान्वयन गर्छु भनेर लिखित कागज बनाउन तयार होऔ, हामी तयार छौं ।

यसमा जसपा मात्रै होइन माओवादी र नेकपा एस पनि तयार छ ?

तयार छ । भोलि हामीले कार्यान्वयन गर्न सकेनौ भने हामी जनताले दिने जस्तोसुकै सजाय भोग्न पनि तयार छौं । यसमा सबै दल तयार हुनुपर्छ भन्ने हाम्रो मान्यता हो ।

योभन्दा अगाडि तपाईंहरुको पालिकामा एमालेले जितेको थियो । खोटाङभरिकै स्थिति हेर्दा एमालेको दबदबा छ अहिले पनि, त्यसपछाडि कांग्रेस हो । त्यो एमालेबाट जितेका प्रतिनिधि वा स्थानीय सरकारको नेतृत्व गर्नेहरुले के कमजोरी गरे होला ? उनीहरु सफल कि असफल ?

स्थानीय सरकारमा नेकपा एमालेका साथीहरुले जति जित्नुभो, उहाँहरुले अघि तपाईंले प्रश्न गर्नुभएको जस्तै भोलि गएर कार्यकर्तालाई मात्रै संरक्षण गर्ने त होइन ? भोलि जनताले तपाईंले भनेको सेवा सुविधा पाउँछन् त ? भनेर जुन प्रश्न गर्नुभयो, त्योचाहिँ ठ्याक्कै आफ्नाे कार्यकर्ता, आफ्नाे नातागोतालाई संरक्षण गर्ने काम मात्रै गर्नुभयो । दीर्घकालीन कामहरु हुन सकेन ।

स्थानीय सरकारमा उहाँहरु बहुमतमा हुनुहुन्थ्यो, प्रदेश १ मा पनि बहुमतको सरकार एमालेकै थियो, संघीय सरकारमा पनि झन्डै दुई तिहाइको नजिकमा नेकपाकै सरकार थियो ।

त्यस्तो अवस्थामा पनि एउटा तापखोलामा मोटरेबल पुल स्थानीय तहमा आएको ६, ७ करोड बजेट खर्च गरेर बनाइएको छ । यसबाटै थाहा हुन्छ कि उहाँहरुसँग विकास गर्ने भिजन नै थिएन ।

उहाँहरुको भौतिक विकास निर्माणमा असफलता भयो भन्न खोज्नुभएको हो ?

हो, केही प्रतिशत मात्रै होइन, पूर्णरुपमा असफल भएको हो । उहाँहरु असक्षम यस कारणले हो कि त्यो मोटरेबल पुल स्थानीय सरकारको बजेटले बनाइयो । त्यो त प्रदेश सरकारसँग माग गर्न सक्नुहुन्थ्यो, संघीय सरकारसँग माग गर्न सक्नुहुन्थ्यो ।

उहाँहरु योग्य भइदिएको भए उहाँहरुले संघीय सरकारबाट, प्रदेश सरकारबाट पर्याप्त बजेट भित्र्याउन सक्नुपथ्र्यो ।

तर नयाँनयाँ ठाउँमा सडक निर्माण गर्ने काम अगाडि बढेको छ । धुले सडक नै भए पनि गाडी नपुगेको ठाउँमा गाडी पुर्याइएको छ यो पाँच वर्षको अवधिको उपलब्धी होइन र ?

धुले सडक खनेर विकास गरे भन्नु चाहिँ व्यर्थ जस्तो लाग्छ मलाई । त्यो धुले सडक पनि स्थानीय सरकारको बजेटले खनेको  होइन ।

धुले सडकहरु खनिएका छन् । तर त्यो अस्वाभाविक हिसाबले खनिएको छ । कति खन्नुपर्ने र कुन टोलमा सडक पुर्याउनुपर्ने भन्ने कुरालाई पनि मध्यनजर नगरीकन दुईटा घर छ भने त्यहाँ भोट माग्नका लागि सडक पुर्याइहाल्ने, अनकन्टारमा तीन घर छ भने त्यहाँ पनि सडक पुर्याइहाल्नुपर्ने । त्यो खालको मनस्थितिले विकास होइन केपीलासगढीलाई विनाशतिर धकेलिएको छ ।

धुले सडकको कारणले गर्दा बर्खायाममा राति पानी परेको बेला जागो बस्नुपर्ने अवस्था आएको छ । पहिरो झरेर बगाइलाने हो कि, माथिबाट आएको भल घरैको कुलेसोमा बज्रिदिन्छ, बगाएर पो लान्छ कि भन्ने डर छ । त्यो विकास होइन भोट फकाउने आइडिया मात्रै हो । विकास हो भने मुख्य मुख्य सडकहरुलाई बाह्रै महिना चल्ने बनाउनुपथ्र्यो ।

तपाईंले चाहिँ कसरी सोचिरहनुभएको छ, तपाईंहरुले जित्नुभयो भने गाउँपालिकाको भौतिक पूर्वाधारको विकासदेखि लिएर कृषि, पर्यटन, साना उद्योग, यी विषयमा तपाईंहरुको मूल भिजन के छ ?

म यहाँलाई भनौ, सडकको सम्बन्धमा हाम्रो भिजन केपीलासगढी गाउँपालिकामा आउने स्थानीय सरकारको बजेटबाट हामी कालोपत्रे गर्छौ भनेर जनतालाई झुक्याउन चाहँदैनौ ।

हामी कालोपत्रको लागि पहल गर्छौं, संघीय सरकार र प्रदेश सरकारसँग माग गर्छौ । तर, कमसेकम हामीले जितेको पहिलो वर्ष केपीलासगढी गाउँपालिकासँग जोडिएको वडा कार्यालयहरुको भवनसम्मको सडकहरु चाहिँ बाह्रै महिना चल्ने बनाउँछौं ।

र, कृषि क्षेत्रको कुरा गर्नुभो यहाँले, हामी अत्यधिक मात्रामा कृषिमा लगानी गर्छौ र उत्पादन गरिसकेपछि कुन बजारमा लाने त ? भन्ने प्रश्न आउन सक्छ । उत्पादन त गर्यो तर कहाँ लाने बेच्न ? भन्ने कुरा आउन सक्छ ।

जनता समाजवादी पार्टी नेपालले दुई वर्ष अगाडि १६ बुँदे ज्ञापनपत्र केपीलासगढी गाउँपालिकालाई बुझाएको थियो । त्यहाँ धेरैजसो कृषि उपजको कुरा राखेका थियौ ।

केपीलासगढीमा हामीले जित्यौ भने जनताले उत्पादन मात्रै गरिदिनुपर्छ, केपीलासगढीको आफ्नै गाडी कृषकहरुको घुर्यान घुर्यान पुर्याएर संकलन गर्छौ र एउटा पालिकास्तरीय संकलन केन्द्र वा कोल्डस्टोर स्थापना गर्छौ र त्यहाँ बिक्री भएको त्यही बिक्री गर्छौ, नभएको चिज धरान, काठमाडौं कहाँ लगेर बेच्नुपर्ने हो त्यो व्यवस्था हामी मिलाउँछौं ।

त्यो भनेको तपाईंहरुले जिम्मा लिनुहुन्छ ? कृषकले उत्पादन दियो भने त्यसको बजार मूल्य दिनुहुन्छ ?

दिन्छौं, हामी कृषकलाई उचित मूल्य दिन्छौं । हामी कृषकलाई उत्पादन गरेको चिजहरु बिक्री हुँदैन कि, कुहिएर जाने हो कि भन्ने टेन्सनबाट मुक्त गराउँछौं ।

हामी उहाँहरुको बारीबारीमा गएर जहाँसम्म मोटर चल्छ, जहाँसम्म सडक गएको छ, त्यहाँसम्म गएर संकलन गर्छौ । संकलनको लागि कर्मचारी राख्छौं । त्यो सबै कुरा भोलि हामी जितेर गयौ भने त्यो काम स्थानीय सरकारबाट गर्ने रिस्क लिन्छौं ।

तपाईं त उपाध्यक्षको ठाउँमा हुनुहुन्छ । एक किसिमले भन्ने हो भने अध्यक्षको सहयोगीको रुपमा रहने हो उपाध्यक्ष । मुख्य त अध्यक्ष नै हो जितिसकेपछि के के गर्ने उसको भिजन लागू गर्ने कुरामा । अध्यक्ष र तपाईंहरुको टिम नै प्रतिवद्ध हुनुहुन्छ त यसमा ?

हामीले अहिले छलफल गरिराखेका छौं । छलफलमा यो विषय राखेका छौं । यो खालको भिजन ल्याउनुपर्छ र कार्यान्वयन गर्नुपर्छ भन्ने कुरा गरिराखेका छौं ।

यसमा अध्यक्ष प्रतिवद्ध हुनुभएन भने उहाँ अल्पमतमा पर्नुहुन्छ । उहाँले गर्नुभएन भने म एक्लै पनि केपीलासगढी गाउँपालिकामा यो कुरालाई कार्यान्वयन गर्न लाग्छु, मेरो साथमा जनता हुनेछन् । यसलाई हामी कार्यान्वयन गरेर जान्छौं ।

अन्त्यमा तपाईंहरु ठुलो पार्टी नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेसँग लड्दै हुनुहुन्छ । नेपाली कांग्रेस कमजोर छैन, बलियो छ । तपाईंहरुलाई जित्न गाह्रो होला नि त ?

हो, नेपाली कांग्रेस अहिले निकै बलियो दल हो । तर जनतालाई बलियो दलको आधारले होइन, भिजन र व्यक्तिको व्यवहार उम्मेदवारको व्यवहारसँग पनि जोडिन्छ । हामीले निर्वाचन जित्ने प्रबल सम्भावना छ भनेर मैले अघि पनि आधारहरु भनिसकेँ ।

एउटा प्रसंग जोडौ, केपीलासगढीको पर्यटकीयस्थल कुन कुन हुन्, त्यसलाई कसरी विकास गर्न सकिन्छ ?

केपीलासगढीमा पर्यटकीय स्थलहरु धेरै छन् । तपाईंलाई सटिकमा एउटा कुरा भन्छु । योचाहिँ नेपालकै सन्दर्भमा पनि नयाँ होला ।

केपीलासगढी गाउँपालिकामा दुईटा खोला छ, रावाखोला र तापखोला । जसको शिर एकै ठाउँ छ । रावाखेला चाहिँ सुङदेल, दिप्सुङ, बाक्सिलाको फेदीफेदी हुँदै दुधकोशीसम्म बगेर झर्छ । र तापखोला फेदी, खार्तम्छा, पातेखा, खार्मी, जाल्पा हुँदै तल दुधकोशीसम्मै झर्छ । त्यो खोलालाई पर्यटकीयस्थलको रुपमा स्थापना गर्न सक्छौ । कसरी भन्ने प्रश्न आउन सक्छ ।

खोलालाई अहिले हामीले करेन्ट लगाएर, दुवाली छेकेर हरेक किसिमले माछा मारेर उपभोग गरिरहेका छौं । यसलाई हामी पर्यटकीयस्थलमा बदल्न सक्छौं ।

खोलालाई तीन वर्षसम्म माछा मार्न पुरै बन्द गरिदिने र तीनदेखि पाँच किलोमिटरको दुरीमा २०,२० वटा माछापोखरीहरु निर्माण गर्ने खोलाको किनार किनारमा र त्यहाँ होमस्टेहरुको स्थापना गर्ने र त्यसलाई रावाखोला र तापखोलाको तल दुधकोशीबाट जसरी हामी छुट्छौं । रावाखोलापट्टि पनि जान सकिन्छ, तापखोलातिर पनि जान सकिन्छ र माथि साल्पा सिलिचुङसम्म मुन्दुम ट्रेलसँग जोडिने पदमार्ग निर्माण गर्छौ ।

त्यो काम गर्न स्थानीय सरकारको बजेट पर्याप्त नहुन सक्छ । त्यसका लागि प्रदेश सरकार र संघीय सरकारसँग हामीले पहल गर्छौ ।

तपाईंले खोलाको माछा मार्न नदिने त्यसलाई सुन्दर पर्यटकीयस्थल बनाउने त भन्नुभो तर अहिले गाउँघरतिर आम चलन के भइसक्यो भने करेन्ट लगाउने विभिन्न खालको रसायनिक विषहरु खोलामा लगाएर माछा मार्ने, यो कार्य रोक्न सकिएको छैन नि, तपाईंहरु कसरी रोक्न सक्नुहुन्छ ?

यो अत्यन्तै राम्रो प्रश्न गर्नुभो । मैले अघि तपाईंलाई भनेको छु हामीले तीनदेखि पाँच किलोमिटरको दुरीमा २० वटा पोखरी बनाउँछौ र त्यहाँ होमस्टेहरु निर्माण गर्छौ भनेर मैले भनेको छु । होमस्टे र पोखरी हेर्नका लागि हामी कर्मचारीहरु राख्छौं र त्यो कर्मचारीले नै खोलाको निगरानी गर्छ ।

खासगरी रातिको समयमा करेन्ट लगाउने समस्या छ गाउँघरतिर, रातिको समयमा युवाहरु भेला भएर थकौली बोकेर टर्च बालेर करेन्ट लाउन हिड्ने गर्छन् । त्यसो गर्दा खोलाको माछा पनि सकिने भयो, खोलाको सुन्दरता पनि नहुने भो, त्यसलाई कसरी नियन्त्रण गर्नुहुन्छ ?

यसलाई हामीले सुरक्षाको लागि जुन कर्मचारीहरु राख्छौं उनीहरुलाई हामी राति पनि खटाउँछौं । हामी स्थानीय प्रशासनसँग पनि सहयोग माग्छौं ।

हामीले जसले त्यो काम गर्छ उनीहरुलाई कडाभन्दा कडा सजाय दिने स्थानीय कानुन बनाउँछौ । ताकि जसले त्यो काम गर्छ उसले भुलेर पनि फेरी त्यो गलत काम गर्ने छैन ।

तपाईंलाई अन्तिममा एउटा साझा प्रश्न छ, अहिले खेतीकिसान गर्नेहरु निकै कम छन् । भएकाहरुले जसरी खेती गरिरहेका छन् उनीहरुको बाली पनि जंगली जनावरहरुले खाइदिने गरेका छन्, खासगरी बाँदर फैलिएर बाली खाइदिने अहिलेको समस्या छ, यो खोटाङ जिल्लाको मात्रै नभएर देशकै समस्या पनि हो । बाँदरलाई कसरी नियन्त्रण गर्न सकिन्छ ? यसमा तपाईंहरुले के सोचिरहनुभएको छ ?

यो सम्बन्धी चाहिँ ठ्याक्कै यही गर्नुपर्छ भन्नेमा म अहिले जानकार छैन । यसको लागि म विज्ञ पनि होइन । तर बाँदरलाई कसरी हटाउन सकिन्छ ? कसरी कृषकहरुले लगाएको बाली भित्राउने वातावरण बनाउन सकिन्छ ? भन्ने कुरामा चाहिँ हामी विज्ञहरुसँग परामर्श लिन्छौं ।

बाँदर मारेर सिध्याउनु पनि त भएन, होइन ?

हो, त्यो त अपराध हो । त्यसो गर्न कानुनले पनि दिदैन । तर बाँदरबाट कसरी बालीनाली जोगाउन सकिन्छ भन्नेमा हामी गम्भीर छौं, गम्भीर भएर लाग्छौं ।

कृपया साल्पा अनलाइनको फेसबुक पेज र युट्युब च्यानल सर्च गरी लाइक तथा सब्स्क्राइब गर्नुहोस् ।

Please enter your comment!
Please enter your name here

सम्बन्धित समाचार

याे पनि पढ्नुस्