अब !
बग्दै गरेकी लिखु नदीको आवाज
फेरी सुनिन पाइने छैन
न त यो आवाज कहिले सत्ताले सुनेको थियो
कदापि यो आवाज संसदले सुनेको थिएन
कयौं कयौं शासनहरु बेहिसाब आए गए
हिमालबाट सेती छङछङ गर्ने नदीलाई
उ त्यो लिखु नदी भनेर औंलाले देखाउन पाइने छैन
सिस्दिङको सुनुवार भाईले माछाको बल्छी हानेको
ठाडाघरे बस्नेत दाईले खोला फर्काको दृश्य देखिने छैन
फेरी
साब्राको दायुले न त पहिले झैं फादा नै हानेको देखिने छ
अनि पदयात्री गर्ने यात्रुले झोलुङ्गे पुल तर्दै
लिखुको बास्ना
अनि कयौं असला माछाहरुको घर ध्वस्त पारिने छ
काब्रे, बाम, तिते, कत्लेको घरसंहार हुनेछ
हजारौं वर्ष देखिको तिनीहरुको घर हैन र ?
के पृथ्वी सवैको घर हैन र ?
हो अनि फेरी तिते माछाको बथानले
लिखुरीमाईमा शरण लिने सक्ने छैन
नाईल नदीको सभ्यता
ह्वाङ्गहो नदीको सभ्यता झैं
लिखु नदीको सभ्यता नामेट हुनेछ
अनि ध्वस्त हुनेछ लिखुरीसँग जोडिएको
कोंइच सभ्यता
त्यसैले
हे लिखुरी माई रक्षा गर मेरो गाउँघर
रक्षा गर आफ्नैहरुबाट…
र यी पैसा पिपासूहरुबाट…!
अनि एक्लो बृहस्पति केही हामीहरु
मनमा ब्यथा राखेर रोइरहेछौं फेरी
प्रश्न छ–
म के गरी देखाऊ मेरो नातिलाई लिखु नदी ?
कसरी सुनाउँ म
जन्मिन लागेको सन्ततिलाई लिखुरी माईको कथा ?
म कसरी सुनाउँ घर उजाडिएको खबर
यी असला, तीते, बाम कत्ले मासुम मछलीहरुलाई ?
म कसरी बुझूँ
गाँस खोसिन लागेको सिस्दिङ ठाडाघरे साब्रेली
अनि का:त गाउँको दाजुभाईको ब्यथा ?
म कसरी देखाउँ
मेरी प्रियसीलाई औंला ठड्याएर –
उ त्यो सुन्दर लिखू नदी !
– युवराज गुरुङ