किरात राई यायोक्खाले ‘किरात खम्बू साम्पाङ राईहरूको हराइरहेको राजवंशको खोज’ नामक पुस्तकका लेखक तुलासी राईलाई अविलम्ब सार्वजनिक रूपमा क्षमायाचना गर्न आग्रह गरेको छ ।
क्रिश्चियन धर्ममा लागेर पास्टर बनेका राईले उक्त पुस्तकमा ‘अब्राहामका सन्तान नै किरातहरू हुन्’ भन्ने लेखेका छन् ।
जसले समुदायमा भ्रम सिर्जना गरेकाे छ ।
‘अब्राहाम’लाई यहूदी, इसाई र इस्लाम धर्मका साझा पितामह मानिन्छ । जसलाई इस्लामहरूले ‘इब्राहिम’ पनि भन्ने गर्छन् ।
उक्त पुस्तक पास्टर नरहरि साम्पाङ राई, महेन्द्रजंग राई लगायतले नेकपा माओवादी केन्द्रका नेता तथा पूर्वमन्त्री सुदन किरातीलाई घरान-१७ मंगलबारेस्थित घरमा बाेलाएर हस्तान्तरण गरी तस्बिर खिचेर सामाजिक सञ्जालमा राखेपछि पुस्तक र लेखककाे व्यापक विरोध सुरु भएको थियो, पुस्तक पनि जलाइएकाे थियाे । ∗
जसमा नेता किरातीलाई पनि मुछिएकाे थियाे ।∗
वास्तवमा उक्त पुस्तक ६-७ महिनाअघि नै लोकार्पण गरी विक्री–वितरण सुरु गरिएको थियो ।∗
वास्तवमा मानवशास्त्रीहरूका अनुसार आजका सम्पूर्ण मानिसहरूको आदिम पुर्खा अफ्रिकाबाट आएका आधुनिक मानव ‘होमो सेपियन्स’ नै हुन् ।
होमो सेपियन्सहरू करिब ७० हजार वर्षअघि अफ्रिकाबाट पश्चिम एसिया हुँदै विश्वभर फैलिएको, र अलग अलग भूगोल, मौसममा लामाे कालखण्ड बिताएपश्चात आजका मानिसहरूमा शारीरिक, भाषिक र सांस्कृतिक भिन्नता र जातीय विविधता विकास भएकाे मानिन्छ ।
नेपालका किरात राईहरूले सांस्कृतिक मान्यता र मिथकहरूका अनुसार आफूहरूलाई ‘सुम्निमा-पारुहाङ’ वा ‘पारुहों’का सन्तान मान्ने गरेका छन् ।
पास्टर राईले सम्पूर्ण किरात समुदायलाई नै इसाइकरण गर्ने धृष्टता गरेको, किरात राईहरूको ३२ थर र २६ भाषा भए पनि १२ थरी मात्रैलाई ‘खम्बू’ भनेर लेखेको, र नेपालको संविधानको मर्म र भावना विपरीत धर्म परिवर्तन गराउने तथा अरूको धर्ममा खलल पार्ने काम गरेको भन्दै यायोक्खाले आइतबार घोर भर्त्सनासहितको विज्ञप्ति निकालेको छ ।
पास्टर राई खोटाङ जिल्लाको तत्कालीन फेदी गाविसमा सन् १९६१ मा जन्मिएका थिए । पूर्व ब्रिटिश आर्मी समेत रहेका उनी ललितपुर बप्तिस मण्डलीका संस्थापक पास्टर हुन् ।
किरात साम्पाङ राईसहित सम्पूर्ण किरातीहरूलाई इसाइकरण गर्न खोजेकोमा सार्वजनिक रूपमा क्षमायाचना गर्न र उक्त पुस्तक जलाएर नष्ट गरेको प्रमाण पेस गर्न पास्टर राईलाई आग्रह गरिएको छ ।
अन्यथा, यसबाट उत्पन्न परिस्थितिको जिम्मा लेखकले नै लिनुपर्ने भनिएको छ ।
क्रिश्चियन र हेभेन्ली पाथलाई किरातीहरूकाे सांस्कृतिक गतिबिधिमा निषेध !
यायोक्खाले मौलिक किरात धर्म तथा संस्कृतिबाट बिचलित भएर क्रिश्चियन बनेका र भक्तकुमार राई नेतृत्वको ‘हेभेन्ली पाथ’ धर्ममा लागेकाहरूलाई लक्षित गरी किरात राईहरूको सांस्कृतिक भेषभुषा लगाउन, ढोल-झ्याम्टा बजाउन, साकेला सिली नाच्न र यायोक्खाको झण्डा चलाउन निषेध गरेको छ ।
आफ्नाे घरको तिनचुला उखेलेर फाल्ने, संस्कारमा जाँड रक्सी नचलाउने, पितृ-प्रकृतिलाई नपुज्ने राईहरूलाई राईहरूको सांस्कृतिक भेषभुषा लगाउन, ढोल-झ्याम्टा बजाउन र साकेला सिली नाच्न निषेध गरिएको हो ।
यायोक्खाले पहिलो पटक लिखित रूपमै विज्ञप्तिमा समावेश गरेर धार्मिक रूपमा बिचलित भइसकेकाहरूलाई यस किसिमको प्रतिबन्ध लगाएको हो ।
यायोक्खा अध्यक्ष जीवन हाताचो राईका अनुसार मौलिक किरात धर्म परिवर्तन गरी क्रिश्चियन भइसकेकाहरूले, हेभेन्ली पाथवालाहरूले किरात राईहरूको मौलिक संस्कृति गरेर भ्रम फैलाउनुका सांस्कृतिक अतिक्रमण गरेकाले निषेध गरिएको हो ।
याे पनि पढ्नुहाेस्-
तिनचुला फाल्ने ‘हेभेन्ली पाथ’हरू नक्कली साकेलाथान खडा गरी नाच्न थाले
यसअघि समाचारमा, पुस्तक पास्टर नरहरि साम्पाङ राई, महेन्द्रजंग राई लगायतले नेकपा माओवादी केन्द्रका नेता तथा पूर्वमन्त्री सुदन किरातीलाई घरान-१७ मंगलबारेस्थित घरमा बाेलाएर हस्तान्तरण गरी तस्बिर खिचेर सामाजिक सञ्जालमा राखेपछि भन्ने हुनुपर्नेमा सामान्यत तरिकाले लाेकार्पण गरिएकाे भन्ने भएकाेले सच्याइएकाे छ । स.