सिरिजङ्गा लिपिलाई किरात शब्द जाेडेर ‘किरात सिरिजङ्गा लिपि’ भनिएको भन्दै युमा साम्यो महासभा अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय समितिले गम्भीर आपत्ति जनाएको छ ।
समितिका अध्यक्ष नरेन्द्र माबोहाङ र सचिव धनराज साम्याङ्खामले गत १९ जुलाईमा प्रेस विज्ञप्ति जारी गरी किरात सिरिजङ्गा लिपि भनिएकोमा आपत्ति जनाएका हुन् ।
समितिले लिपिको नाम केवल ‘सिरिजङ्गा’ हुनुपर्ने जनाएको छ ।
आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानले गत जुलाई ९ र १० मा काठमाडौंमा किरात समुदायका लागि साझा लिपि निर्माण गर्ने विषयमा गोष्ठिको आयोजना गरेको थियो ।
जसमा किरात याक्थुङ चुम्लुङ, किरात राई यायोक्खा, किरात याक्खा छुम्मा र सुनुवार सेवा समाजका अध्यक्षहरुले नेपालका किरातीहरुका लागि एउटै साझा लिपि निर्माण गरी लेखन पद्धतिमा ल्याउन तयार रहेको बताएका थिए ।
कार्यक्रममा किरात याक्थुङ चुम्लुङका अध्यक्ष योगराज लिम्बूले २०४९ सालमै किरात सिरिजङ्गा लिपि नामाकरण गरी प्रचलनमा ल्याइएको बताएका थिए ।
चार किरात संस्थाका प्रतिनिधिहरुले सो लिपिलाई साझा लिपिको रुपमा विकास गर्न सकिने प्रतिक्रिया दिएका थिए ।
अध्यक्ष लिम्बूले सिरिजङ्गालाई श्रेय दिने गरी लिपिको नाम किरात सिरिजङ्गा लिपि राखेर सबैले चलाउन सकिने बताएका थिए ।
तर उक्त लिपिले किरात समुदायमा प्रचलित करिब तीन दर्जन भाषाका सबै वर्णहरुलाई समेट्न नसक्ने भएकोले आवश्यक वर्णहरु थपेर साझा बनाउन सकिने उनले भनाइ राखेका थिए ।
चुम्लुङ बाहेक अन्य किरातजन्य संस्थाले किरात सिरिजङ्गा लिपि चलाउने निर्णय नगरेको भए पनि ती समुदायका कतिपय अगुवाहरुले पहिलादेखि नै सोही लिपि चलाउँदै आएका छन् । जसलाई उनीहरुले किरात लिपि भन्ने गरेका छन् ।
हाल समितिले किरात शब्द थपिएकोमा आपत्ति जनाएको हो ।
विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘सावायेहाङ (येत्तहाङ) कालतिर नै विकसित भएको त्येअङ्सी सि थेबे (सिरिजङ्गा) २ प्रति समर्पित यस सिरिजङ्गा लिपिलाई चारवटा किरातजन्य संस्थाहरुले मात्र नभइ सम्पूर्ण हिमालयन मूलबासीहरुले नै साझा लिपि स्वीकार गरे यसको महत्व अझ बढ्ने कुरामा द्विविधा छैन । यहाँ महत्वपूर्ण र स्पष्ट हुनुपर्ने सवाल चाहिँ साझा लिपिको बहानामा सिरिजङ्गा लिपिलाई किरात सिरिजङ्गा लिपि वा अन्य कुनै नाम दिनुमा सर्वथा गलत हो ।’
याे पनि पढ्नुस्ः
